wtorek, 9 sierpnia 2016

Māui i ogromna ryba - legenda z Nowej Zelandii


Māui [1] marzył o dniu w którym mógłby łowić ryby wraz ze swoimi starszymi braćmi. Za każdym razem, kiedy jego bracia wracali z połowu Māui pytał ich -”Czy następnym razem mogę popłynąć z wami?” Ale jego bracia zawsze znajdywali wymówkę: “nie, jesteś zbyt młody aby płynąć z nami”, albo “my potrzebujemy miejsca na naszej łodzi dla ryb które złowimy”.
-”Ja zajmę tylko trochę miejsca, i obiecuje, że nie będę sprawiać kłopotów” argumentował Māui. Ale starsi bracia odpowiadali mu tylko “Jesteś taki chudy, że możemy pomylić się z przynętą, i wyrzucić cię za burtę".
Māui rozzłościł się “dam im nauczkę udowodnię jakim dobrym rybakiem jestem!”- powiedział do samego siebie. Uknuł on plan, aby pokazać jak dobry jest w łowieniu ryb. Pewnej nocy, gdy był on sam, zaczął wyplatać z lnu silną żyłkę do wędki. Kiedy to robił recytował stare zaklęcie, aby nadać linie siły. Kiedy skończył wziął szczękę, którą jego przodkini - Murirangawhenua dała mu, i przywiązał ją mocno do liny. Wczesnym rankiem następnego dnia, Māui mając ze sobą swoją wędkę, schował się w kadłubie łodzi swoich braci.

Kiedy bracia ciągnęli łódź w stronę morza, zauważyli coś dziwnego:
- "łódź jest znacznie cięższa dzisiaj, czy jesteście pewni, że również ciągniecie?" - zapytał jeden z nich
- "chyba zjadłeś zbyt dużo słodkich ziemniaków" - odpowiedział kolejny
- "przestańcie się kłócić i kontynuujcie" - powiedział najstarszy z braci.
Nikt z nich nie zauważył najmłodszego brata, schowanego w kadłubie. Kiedy Māui usłyszał, że jego bracia spuszczają kotwice, wiedział on, że są zbyt daleko od brzegu żeby zawrócić. Māui postanowił ujawnić się swoim braciom.
- "Co ?"
- "Co ty tutaj robisz?"
- "Oszukałeś nas!"
- "Bez wątpienia, nie złowimy teraz żadnej ryby!"
Bracia byli bardzo źli, lecz Māui przemówił : “Przybyłem na połów, ponieważ Murirangawhenua powiedział, że będę świetnym rybakiem. Zarzućcie swoje wędki, kiedy będę recytował zaklęcie, a złowicie więcej ryb niż kiedykolwiek przedtem. Māui rozpoczął swoje zaklęcie,a bracia zarzucili swoje wędki, i natychmiast zaczęli wyławiać ryby. Jedna za druga, szybko wypełnili łódź rybami. W krótkim czasie łódź była wypełniona, a bracia byli zadowoleni ze swoich połowów.
- "Jesteśmy najlepszymi rybakami" - bracia gratulowali sobie wzajemnie
- "Teraz moja kolej" - rzekł Māui
Bracia śmiali się, kiedy Māui wyciągnął swoją wędkę z torby.
- "Będziesz miał szczęście jeśli wyłowisz trochę wodorostów tym czymś!"
- "Albo trochę dryfującego drewna, aby popłynąć na nim do domu"
Bracia nie mogli powstrzymać śmiechu. Māui nie słuchał ich, tylko recytował swoje zaklęcie i przygotowywał swoją wędkę. “Czy możecie dać mi trochę przynęty?” zapytał.
Ale jego bracia tylko bardziej się roześmiali. 
Māui ścisnął swoja pięść i uderzył siebie mocno w nos. Gdy jego nos zaczął krwawic, pokrył on hak swoją własną krwią. Następnie stanął on na dziobie łodzi, machając liną ponad swoją głową i recytując zaklęcie, a następnie wyrzucił ją z hakiem w morze. Hak szybko zanurzył się w królestwo Tangaroa [2] Przynęta została złapana i lina naciągnęła się. Bracia przestali się śmiać, i złapali się za burtę łodzi, gdyż ta zaczęła nabierać większej prędkości.
- "tnij line" - krzyknął przerażony brat
- "Wszyscy się utopimy, proszę Māui, utnij tę line" - krzyknął inny


Ale Māui trzymał line, i powoli potężna ryba wynurzała się z oceanu. Bracia trzymali się razem, trzęsąc się z przerażenia. Ryba górowała nad ich małą łodzią.
To jest ryba, którą nasza prababka Murirangawhenua, obiecała nam - powiedział Maui. Pilnujcie jej, a ja wkrótce wrócę z powrotem, z naszymi ludźmi. Bracia zgodzili się zostać i Māui wyruszył w drogę powrotną. Ale gdy tylko zniknął, jego bracia zaczęli kroić rybę na kawałki twierdząc, że jest ich. Kiedy Māui powrócił, jego ludzie byli zdumieni, widząc tak ogromną rybę. "Māui jest najlepszym rybakiem" - zachwycali się
Kiedy zbliżali się to ryby, bracia nadal ją kroili, kłócąc się miedzy sobą która cześć jest ich. Zobaczywszy to ludzie, dostrzegli jak bardzo chytrzy są oni. Bracia zdążyli wyżłobić wąwozy i góry na ciele ryby.


Z czasem doliny i góry stały się krajobrazem Nowej Zelandii, który znamy dziś. Ptaki, rośliny, zwierzęta oraz ludzie z Hawaiki [3] zaludnili wielką rybę. Wielka ryba jest obecnie znana jako Wyspa Północna [4], natomiast łódź w której płynął Māui - Wyspa Południowa [5]

[1] Māui - pół-bóg, bohater wielu opowieści z Polinezji.

[2] Tangaroa - w mitlogii Maorysów jest on bogiem morza.


[3] Hawaiki - mityczna kraina, z której pochodzą Polinezyjczycy.

[4] Wyspa Północna - w języku maoryskim jej nazwa to Te Ika-a-Māui, czyli ryba Mauiego.

[5] Wyspa Południowa - czasem nazywana po maorysku Te Waka a Māui, cyli "Łódź Māui"



Ilustracja pochodzi z książki : Myths and Legends of Maoriland - A.W.Reed, 1947

Film pokazujący legendę (z angielskimi napisami) https://www.youtube.com/watch?v=Nb9Y99KQG1k



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz